مکتب امنیتی هرات-2
سمپوزیم مکتب امنیتی هرات-2
21-20 جون 2019 - کابل، افغانستان
در چند دهه پسین مطالعات امنیت هم از نگاه موضوعی و هم از نگاه سطح تحلیل با پرسش‌های فراوانی رو به رو بوده است. مشخصه اساسی مطالعات سنتی امنیت، دولت محوری و نظامی‌گرایی است. دیدگاه‌های انتقادی امنیت هر دو بعد دولت محوری و نظامی‌گرایی این رشته را به چالش کشیدند و در عوض به بازتعریف این حوزه پرداختند. از یک جانب، مکتب انتقادی گوپنهاگن به گسترده‌شدن و فراخ‌شدن موضوعی مطالعات امنیت از مسایل نظامی به مسایل چون امنیت سیاسی، امنیت هویت، امنیت اجتماعی، امنیت محیط زیستی و امنیت اقتصادی پرداخت و از جانب دیگر، مکتب ابریستویث به عمیق‌ترکردن سطح تحلیل مفهموم امنیت از سطح تحلیل ملی/دولت به سطوح تحلیل اجتماعی و فردی پرداخت. اما با این وجود، مطالعات امنیت به غرب‌محوری، محل گرایی و جهان‌گرایی کاذب استوار است که تجارب تاریخی و روش‌های زندگی بیرون از غرب را نادیده گرفته است. آن چه را که این دو مکتب انتقادی نتوانستند بر مباحث مطالعات امنیت بیفزایند، مبانی فلسفی متفاوت نظریه‌پردازی در شرق و هم‌چنین تفاوت چگونگی تهدیدات امنیتی در این حوزه است. با در نظر داشت این که ظهور و تکامل دولت ملی در غرب و شرق از هم متفاوت است، نوعیت تهدیدات امنیتی بر این دولت‌ها نیز فرق می کند.
باوجود تلاش های اندیشمندان مختلف در افریقا، امریکایی جنوبی و آسیایی غربی، شرقی و جنوبی برای بازتعریف حوزه مطالعات امنیت، کارهای کمی در آسیای مرکزی و حوزه تمدنی فارسی زبانان معطوف بر تحلیل انتقادی از مطالعات امنیت صورت گرفته است. حوزه آسیایی مرکزی دارای گنجنیه بزرگ آثار کلاسیک سیاست همچون شهنامه‌ها، سیاست‌نامه‌ها، قابوس‌نامه، فتوت‌نامه، نصحیت الملوک وغیره می‌باشد که طی قرون متمادی راهنمود آیین کشورداری برای دولت‌های این حوزه تمدنی بوده اند. از ویژگی‌های این آثار میان رشته‌ای بودن آن‌هاست. این آثار توسط وزیران، شهزادگان، کاتبان دربار، شعرا، فقیهان و اهل کلام، تاریخ‌نگاران و اندیشمندان نوشته شده اند.
در سال 1394، انستیتوت مطالعات استراتیژیک افغانستان برنامه پژوهشی را زیر عنوان «مکتب امنیتی هرات» به راه انداخت. مکتب امنیتی هرات تلاش‌یست برای ایجاد فضا بازاندیشی مطالعات امنیت و سیاست از منظر جایگاه تمدنی شرق و به ویژه ایران بزرگ. افزون بر آن، این برنامه در پی ارایه راهکارهای مؤثر امنیتی برآمده از دل مباحث میان رشته‌یی ذکر شده در بالا می‌باشد. در چارچوب این برنامه نخستین سمپوزیم بین‌المللی «مکتب امنیتی هرات» در عقرب 1394 در کابل برگزار شد. این سمپوزیم تلاش نمود تا سه حوزه ادبیات، عرفان و مطالعات امنیتی را با هم بیامیزد. اینک انستیتوت در نظر دارد که دومین دور سمپوزیم بین المللی مکتب امنیتی هرات را در 31 جوزا الی 1 سرطان 1398 برگذار نماید. همایش مورد نظر در سه عرصه مشخص تلاش خواهد نمود:
- کاوش و جستجو مبانی فلسفی و رویکرد‌های متفاوت شناخت‌شناسانه با در نظر داشت متون کلاسیک همچون سیاست‌نامه ها و متون ادبی و عرفانی،
- ارایه دیدگاه انتقادی در باب هستی‌شناسی امنیت در آسیای مرکزی و تمدن پارسی زبانان.
- بررسی نقش اندیشمندان، تاریخ‌نگاران و روشنفکران معاصر افغانستان در نظرپردازی سیاسی و امنیت.
با گردهم آوردن اندیشمندان رشته‌های علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، مطالعات امنیت، مطالعات صلح، کلام و عرفان اسلامی، شعر و ادب فارسی و پشتو، جامعه شناسی، تاریخ هنر اسلامی و فارسی، همایش مورد نظر می‌خواهد که به پرسش‌های زیر بپردازد: چی متون کلاسیک به عنوان مبانی فلسفی برای بازاندیشی مطالعات امنیت وجود دارد؟ چگونه می‌توان از متون کلاسیک همچون سیاست‌نامه، متون ادبی، و عرفانی-فقهی برای ایجاد نظریه‌های غیرغربی امنیت سود جست؟ آیا رشته مطالعات سنتی امنیت می‌تواند تهدیدات امنیتی در افغانستان را بررسی کند؟
موضوعات مورد بحث سمپوزیم مکتب امنیتی هرات شامل موضوعات زیر می باشد:
- مفهوم امنیت و سیاست در چشم اندازهای شرقی
- سیاست‌نامه‌ها، شهنامه‌ها و مساله کشورداری و امنیت
- مفهوم‌پردازی امنیت، صلح و سیاست در متون عرفانی
- دولت‌های سامانی، صفاری، غزنوی، غوری و تیموری، و مساله کشورداری
- اندیشه های نظام الملک و سیاست‌نامه
- البیرونی و پژوهش سیاست و اجتماع
- شهنامه نویسی و مساله سیاست و جنگ
- قابوس‌نامه و عنصرالمعالی
- امام محمد غزالی و نصحیت الملوک
- ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی و تاریخ مسعودی
- اندیشمندان و تاریخ‌نگاران معاصر افغانستان
- تاریخچه و چگونگی تدریس مضمون مطالعات امنیت و روابط بین الملل در دانشگاه های افغانستان
- تجارب کشورهای همسایه در نظرپردازی بومی سیاست و مطالعات امنیت
- مبارزات سیاسی دور از خشونت و مسالمت‌آمیز
- میراث مهاتما گاندی، خان عبدلغفارخان
- صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز در فقه اسلامی
- نقش مساجد در اشاعه فرهنگ صلح و مدارا
- گفتمان‌های معاصر صلح در اندیشه‌های اسلامی
از همه دانشمندان و پژوهشگران که در این زمینه‌ها کار و پژوهش کرده اند، دعوت می‌شود تا مقالات، نظریات و پیشنهادهای شان را به ایمیل hss@aiss.af بفرستند. مهلت فرستادن چکیده مقاله (در حدود 1500 واژه) تاریخ 30 ثور 1398 است. نویسنده‌های که چکیده مقاله شان انتخاب می‌شود باید به تاریخ 20 جوزا 1398 مقاله کامل خویش را بفرستند.