کنفرانس بین‌المللی «بازخوانی افغانستان: راهکارهای متفاوت»
انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان کنفرانس یک روزه را در کینگز کالج لندن در ۲۰ جولای ۲۰۲۳ برگزار کرد.
کنفرانس بین‌المللی «بازخوانی افغانستان: راهکارهای متفاوت» شماری منتخب از کارشناسان، مقامات و تحلیلگران را گرد هم‌آورد تا در مورد راهحل پایدار منازعه افغانستان تبادل نظر کنند.
آقای جان سوپکو، بازرس ویژه ایالات متحده آمریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) در کنار سایر مهمانان به حیث «مهمان ویژه» این کنفراس سخنرانی نمود. او در مورد مسائل پیچیده اجتماعی و اقتصادی افغانستان و اینکه چگونه انتظارات ایالات متحده غیرواقعی بود صحبت کرد. علاوه بر این، آقای سوپکو اظهار داشت که طالبان عملاً بر برنامه‌های کمک رسانی سازمان ملل متحد در افغانستان نفوذ کرده اند که این خود یک تهدید جهانی است. وی همچنین اظهار داشت که پیش نویس قانون جدید پیشنهادی که توسط مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شده و در سنا در حال بررسی است، هرگونه کمک ایالات متحده را «مستقیم یا غیرمستقیم» به طالبان منع می‌کند. آقای سوپکو پیش بینی کرد که این لایحه در صورت تصویب، «پیامدهای جدی» به برنامه‌های کمک به افغانستان خواهد داشت.
در ادامه، اولین میز کاری این کنفراس زیر عنوان «سیاه چاله در حال ظهور» آخرین گزارش نظارتی سازمان ملل (ژوئن ۲۰۲۳) در مورد طالبان را مورد بحث قرار داد که بر صلح و ثبات در افغانستان تمرکز دارد. اعضای این میز گفتگو تأکید کردند که چشم انداز منطقه‌ای برای غلبه بر موانع داخلی در افغانستان لازم است و کشورهای منطقه باید به عنوان بخشی از یک راهحل در حل بحران افغانستان مشارکت کنند. در این میان، اکنون اختلافات داخلی در درون طالبان وجود دارد. همچنان تأکید شد که القاعده در حال حاضر از سال ۲۰۲۲ با یک معضل جانشینی مواجه است و اکنون این گزینه را دارد که یک رهبر جوان و مدرن را برای جذب پیروان جدید و بیشتر انتخاب کند. این امر باعث می‌شود که در بین جوانان تبلیغ شود. از زمان بازگشت طالبان در سال ۲۰۲۱ ، القاعده پناهگاه امن جدیدی در افغانستان پیدا کرده و ظرفیت‌های عملیاتی خود را از سر گرفته است. اما طالبان اجازه نخواهند داد که القاعده دوباره برنامه جهانی خود را علیه غرب از سر بگیرد. پس از سال ۲۰۲۱، القاعده شانس زیادی برای ایجاد مجدد ظرفیت خود در افغانستان دارد.
همچنان در ارتباط به حضور بریتانیا در افغانستان، سخنرانان گفتند حضور بریتانیا در افغانستان به منظور حمایت و ایجاد جامعه مدنی و نهادهای دولتی اهمیت دارد، اما بدون به رسمیت شناختن طالبان و داشتن روابط دیپلماتیک با این گروه. در قدم دوم، کمک به اپوزیسیون سیاسی افغانستان برای آماده شدن برای یک دولت فراگیر است چون وحدت و یک پارچه‌گی میان اپوزیسیون سیاسی افغانستان نیاز است. ثالثاً، حضور بریتانیا در افغانستان باید به روند پاسخگویی طالبان، اقدامات آنها و بهایی که آنها باید برای نقض حقوق بشر خود بپردازند، ضروری است و باید فشارها بالای این گروه از جمله ممنوعیت‌های سفر و برخی از ممنوعیت‌های دسترسی به دارایی‌های افغانستان اجرا شود.
میزکاری دوم این کنفرانس «باز کردن معمای طالبان: تعامل، پاسخگویی، مقاومت» در مورد اهرم مالی جامعه بین‌المللی صحبت کردند. آنها بر چگونگی به قدرت رسیدن رژیم طالبان مانند دهه ۱۹۹۰ و اینکه داعش-K یک چالش ایدئولوژیک برای آنها در افغانستان است، توضیحات دادند. آنها گفتند طالبان گرچند در تلاش ایجاد امارات اسلامی دهه نخست هستند اما مجازات‌های خشونت آمیز مانند گذشته نیست. اعضای این میز همچنان گفتند اما نه القاعده و نه داعش ایدئولوژی خود را به هیچ عنوان تغییر نداده اند.
در مورد چگونه ایدئولوژی مذهبی و سیاسی طالبان از زمان به قدرت رسیدن آنها از نظر اهداف، دستور کار و روابط آنها با جامعه جهانی تغییر نکرده است، همچنان بحث صورت گرفت. طالبان از ایدئولوژی سنی الهام گرفته و به دنبال ایجاد الگوی شریعت در افغانستان است. بنابراین، نظریه سیاسی مسلمانان سنی به وضع موجود اعمال تاریخی پس از رحلت پیامبر(ص) مشروعیت می‌بخشد.
عضو دیگری از پنل گفت که ناتو دوباره در افغانستان مداخله نظامی نخواهد کرد و هیچ حمایت عمومی از این امر در سراسر اروپا وجود ندارد و دولت بریتانیا همچنان تهدیدی از جانب افغانستان نمی‌بیند، بنابراین آنها مداخله نخواهند کرد. در عین حال هیچ گروه مقاومت مسلحی وجود ندارد که غرب از آن حمایت کند. همچنان خاطرنشان شد که جامعه بین‌المللی باید مسئله پاکستان را در رابطه با طالبان در نظر بگیرد، زیرا آنها به عنوان اشغالگران مخفی تلقی می‌شوند.
سومین میزکاری کنفرانس بر نقش بازیگران خارجی و دیدگاه‌های منطقه‌ای متمرکز بود. پس از سقوط کابل در سال ۲۰۲۱، رویکرد آسیای مرکزی نسبت به افغانستان به شدت تغییر نکرد. این کشور همچنان یک همسایه مهم است و تاثیر زیادی بر منطقه دارد. رویدادهای سال ۲۰۲۱ نیاز به ثبات و صلح بزرگ و همکاری‌های منطقه‌ای را نشان می‌دهد. علاوه بر این، افزایش مصرف آب دریای آمو توسط افغانستان انتظار می‌رفت اما نه بدون مشورت منطقه‌ای. بنابراین، اکنون در مورد این موضوع با طالبان بحث می‌شود.
سخنرانان همچنان اشاره کردند با این که قدرت‌های غربی با افغانستان درگیر شده اند با این حال، پاکستان محکم در کنار طالبان ایستاده است. اما پاکستان زمانی که صحبت از تحریک طالبان پاکستان و تلاش‌های آن برای اعمال قدرت در شمال شرق کشور می‌شود، با مشکل روبرو است. اکنون یک جنبش ایدئولوژیک مذهبی در مناطق پشتون نشین پاکستان در جریان است. علاوه بر این، چین اکنون در حال بررسی سرمایه گذاری در افغانستان است. باید گفت منطقه بین ثبات و بی ثباتی و همچنین رقابت‌های منفعتی قرار دارد. در همین حال تا زمانی جایگزینی برای طالبان وجود نداشته باشد آنها در افغانستان خواهند ماند. بنابرین راهحل یک اقدام متقابل موثر برای در مقابل طالبان است.
سخنرانان علاوه نمودند که مدت بیست سال گذشته به افغانستان جایگزینی برای سیستم کنونی پیشنهاد شد، اما پاکستان آن را تضعیف کرد. غرب در حال حاضر نمی‌تواند طالبان را با توجه به نقض حقوق بشر بپذیرد. گفت‌وگوها می‌تواند انجام شود، اما نمی‌توان طالبان را به عنوان صدای برحق مردم افغانستان پذیرفت. اشتباه بزرگ ایالات متحده این بود که بدون حضور و نمایندگی دولت قبلی افغانستان با طالبان مذاکره کرد. بنأبرین جوانان افغان که در بیست سال گذشته شاهد تغیر در کشورشان بوده اند، باید از نظر به عنوان راهحل سیاسی برای افغانستان گزیده شوند.
میزکاری چهارم کنفرانس در مورد چگونگی ناکامی مدیریت چالش‌های درون مرزی افغانستان صحبت کردند و گفتند دولت سعی کرده است مسائل دشوار را نادیده بگیرد و هرگز اعتقادی به پویایی نهادهای کشور وجود نداشت. هیچ توافقی بین جناح‌های مختلف و بازیگران اصلی در افغانستان وجود نداشت. در ظاهر فردگرایی وجود داشت اما در زیر آن جمع گرایی مربوط به سهام مختلف در بازی‌های سیاسی وجود داشت.
سخنرانان همچنین خاطرنشان کردند که هر افغان حامل آسیب نسلی جنگ است. همه می‌خواهند برای یک افغانستان صلح آمیز کار کنند اما در مورد مشکلات کشور توافق نظر وجود ندارد. باید به مشکلات قشر آسیب پذیر افغانستان گوش داده شود و تفاوت‌های افغانستان منعکس داده شود. در غیر آن نمی‌توانیم گفتگوی ملی را در افغانستان راه اندازی شود.
اعضای این میز افزودند که آنچه جامعه مدنی در کابل بر آن تأکید داشت در واقع خواست بود که بسیاری از مردم در سراسر کشور از آن حمایت می‌کردند/می‌کنند. در سطح ملی وحدت وجود داشت. اما مذاکرات بسیار کند و دور از ارتباط با مردم انجام شد. طالبان در حال حاضر احساس ناامنی می‌کنند و به همین دلیل دائماً مردم را سرکوب می‌کنند. در درون طالبان اختلافات داخلی وجود دارد بنابرین این فرصتی خوبی برای مخالفان سیاسی است. همچنان تأکید کردند که برخی از اعضا می‌دانند که احکام جدید طالبان ایده‌های پایدار یا بلند مدت خوبی نیستند. این‌ها نقاط اهرمی برای مخالفان سیاسی طالبان هستند. توافق نظر و ایجاد جبعه مشترک علیه طالبان و حقوق زنان در سراسر طیف سیاسی وجود دارد. طالبان نمی‌توانند یک افغانستان متحول شده را اداره کنند. علاوه بر این، حقوق زنان یک مسئله اساسی که خود وحدت‌بخش در سراسر جامعه است، علی‌رغم سایر زمینه‌های تفرقه در میان گروه‌ها و جنبش‌های ضد طالبان.