ویبنار «ورزش و سیاست؛ همبستگی و پاسخگویی»
انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان به روز جمعه، ۱۷ جنوری - ۲۸ جدی ۱۴۰۳، وبیناری را با عنوان «ورزش و سیاست: همبستگی و پاسخگویی» برگزار کرد که به معضل کریکت افغانستان: سیاست، حقوق و مسوولیت جهانی پرداخت. سخنرانان بر این نکته تاکید کردند که مساله تحریم تیم کریکت افغانستان فراتر از این بازی است و بر حفظ کرامت و حقوق زنان افغانستان متمرکز است. مسوولیت جامعه جهانی، به ویژه شورای جهانی کریکت، است که با آپارتاید جنسیتی مخالفت کند و برابری برای همه را ترویج کند.
تقاطع ورزش و سیاست همواره عرصه‌ای پر تنش بوده است، اما در افغانستان، این تقاطع به صحنه‌ی برای محو فرهنگ و نمایش قدرت‌های بین‌المللی تحت رژیم طالبان تبدیل شده است. در حالی که تیم کریکت مردان افغانستان به رقابت‌های بین‌المللی ادامه می‌دهد، محرومیت آشکار زنان از مشارکت، نقض اصول اساسی برابری و عدالت است. طالبان با استفاده از کریکت به طور استراتژیک تلاش کرده‌اند تا چهره‌ی متفاوتی از رژیم را به تصویر بکشند و مشروعیت کسب کنند. همانطور که لین اودانل، گرداننده وبینار اشاره کرد: «تیم مردان از امتیازات رقابت‌های بین‌المللی برخوردار است، در حالی که به وضوح قوانین شورای جهانی کریکت را که فرصت‌های برابر برای زنان الزام می‌کند، نادیده می‌گیرد.»
با وجود عضویت کامل افغانستان در شورای جهانی کریکت، که بر اساس توسعه کریکت مردان و زنان است، نبود کامل برنامه‌ای برای زنان خشم بسیاری را برانگیخته است. تریسی هولمز، مجری برنامه‌های ورزشی، می‌گوید: «شورای جهانی کریکت باید تصمیم بگیرد که آیا به صداقت خود اهمیت می‌دهد یا راحتی. با نادیده گرفتن قوانین خود، عملا آپارتاید جنسیتی را تقویت می‌کند.»
هم‌چنان که اودانل افزود: «جنوب آفریقا در دوران آپارتاید خود که ۵۰ سال به طول انجامید، از ورزش بین‌المللی کنار گذاشته شد. بسیاری از ورزشکاران آفریقای جنوبی که در آن دوران زندگی می‌کردند و نمی‌توانستند خود را در سطح بین‌المللی بیازمایند، گفته‌اند که تحریم‌ها عمیقا اثرگذار بودند و پیامی بسیار قوی به مقامات آپارتاید فرستادند که اقداماتشان غیرقابل قبول است. وزیر ورزش آفریقای جنوبی، گیتون مک‌کِنزی، از هیات کریکت آفریقای جنوبی خواست تا در نظر داشته باشد که بازی خود را در برابر افغانستان در مسابقات جام قهرمانی تحریم کند تا پیامی به طالبان بفرستد که رفتارشان با زنان غیرقابل قبول است.»
تحریم طالبان علیه زنان در ورزش نماد دستور و ادامه‌ی تلاش‌های این رژیم برای محو زنان از زندگی عمومی است. بسیاری از زنان ورزشکار، از جمله تیم کریکت، کشور را ترک کرده و در تبعید با آینده‌ای نامعلوم به سر می‌برند. دکتر کاترین اردوی، استاد دانشگاه می‌گوید: «شورای جهانی کریکت ابزارهایی برای اجرای قوانین دارد. فیفا در موقعیت‌های مشابه مداخله کرده و ساختارهای حکومتی را برای حفظ برابری جنسیتی به حالت نرمال درآورده است. چرا شورای جهانی کریکت چنین نکرده است؟»
وژمه فروغ، وکیل حقوق بشر، تاکید کرد: «مشارکت زنان در کریکت تنها مربوط به ورزش نیست—این به معنای امید، دیدگاه و شکستن موانع است. سکوت در این زمینه، همدستی را نشان می‌دهد.»
اردوی هم‌چنان به درک طالبان از اهمیت سیاسی ورزش اشاره کرد: «طالبان از تیم مردان افغانستان به‌عنوان یک فرصت شستشوی ورزشی برای مشروعیت‌بخشی به رژیم خود استفاده می‌کند. در اولین هفته تسلط آنان در آگوست ۲۰۲۱، قبل از تأمین خدمات ضروری، کنترل هیات کریکت افغانستان را در اولویت قرار دادند. این نشان‌دهنده میل آنان برای کنترل روایت و استفاده از کریکت برای نمایش قدرت است.»
فراخوان‌ها به تحریم تیم کریکت مردان افغانستان بحث‌های جدی را به راه انداخته است. حامیان این اقدام استدلال می‌کنند که چنین اقداماتی پیامی واضحی را درباره عواقب سرکوب حقوق زنان می‌رساند. حبیب خان توتاخیل، روزنامه‌نگار، ابعاد اخلاقی این موضوع را مورد توجه قرار داد: «اجازه دادن به تیم مردان برای بازی در حالی که زنان مجبور به سکوت شده‌اند، روایت طالبان را عادی‌سازی می‌کند. باید به نقش ورزش در شکل‌دهی به ارزش‌های اجتماعی توجه کنیم.»
اردوی افزود: «فرض کنید گروهی از زنان کنترل یکی از کشورهای عضو شورای جهانی کریکت را در دست گرفته و مردان را از بازی منع کنند. واکنش به سرعت صورت می‌گرفت و شورای جهانی کریکت برای حل مشکل در تلاش بود. چرا اکنون این مساله برای زنان افغان به همان سرعت حل نمی‌شود؟»
در این برنامه به مسوولیت شورای جهانی کریکت برای رعایت استانداردهای این شورا تاکید کرد. در این مورد هولمز اشاره کرد: «وقت آن است که شورای جهانی کریکت بودجه‌ها را به حمایت از تیم کریکت زنان در تبعید، آماده بسازد. آمادگی آنان برای بازی، نشان‌دهنده مقاومت و اراده‌ای است که جهان باید از آن حمایت کند.»
هولمز توضیح داد: «تیم کریکت زنان خود از شورای جهانی کریکت نمی‌خواهند که مستقیما با طالبان مقابله کند؛ آنان خواستار این هستند که شورای جهانی کریکت طبق قوانین عمل کند. قوانین شورای جهانی کریکت خود الزام می‌کند که کریکت زنان در افغانستان توسعه یابد. بودجه‌ها را تغییر دهید، برنامه کریکت زنان را حمایت کنید و به آن‌ها در آموزش و رشد کمک کنید.»
این ویبنار هم‌چنان به پیامدهای گسترد‌ه‌ی عدم اقدام اشاره داشت. دکتر اردوی اظهار کرد: «نادیده گرفتن آپارتاید جنسیتی، مبارزه جهانی برای برابری را تضعیف می‌کند. ورزش باید نیرویی برای تغییر باشد، نه وسیله‌ای برای سرکوب.»
نتیجه‌گیری بحث نشان‌دهنده نیاز فوری به مسوولیت‌پذیری جهانی برای مقابله با وضعیت زنان در افغانستان تحت حکومت طالبان است. کریکت دیگر تنها یک ورزش نیست—اینک یک میدان نبرد برای برابری جنسیتی و حقوق بشر است. ناکامی ICC در اجرای استانداردهای خود، مبارزه برای عدالت را تضعیف کرده و پیامی خطرناک درباره عادی‌سازی سرکوب ارسال می‌کند. ICC باید به سرعت اقدام کند و بودجه‌ها را برای حمایت از زنان کریکت افغان در تبعید هدایت کند، تا آنان فرصتی برای آموزش و رقابت پیدا کنند. تعهد هیات مدیره کریکت استرالیا الگویی است که دیگران باید از آن پیروی کنند. نادیده گرفتن این مساله نه تنها روایت سرکوبگر طالبان را تقویت می‌کند، بلکه اصول جهانی برابری و انصاف که ورزش باید نماینده آن باشد را نادیده می‌گیرد این تنها درباره کریکت نیست—بلکه حمایت از کرامت و حقوق زنان افغان است. جامعه جهانی، به رهبری شورای جهانی کریکت، مسوول است که در برابر آپارتاید جنسیتی بایستد و اطمینان حاصل کند که روح برابری به تمام ورزشکاران، بدون در نظر گرفتن جنسیت، تعلق دارد. زمان برای اقدام اکنون است.