نویسنده: فریدون آژند

این دور از گفت‌و‌گوها به مشکل جنگ در افغانستان می‌پردازد.

هشتمین دور گفت‌و‌گوهای امنیتی از صبح جمعه ۱۸ اکتبر در شهر هرات آغاز شد. در این دور گفت‌و‌گو‌ها، شرکت‌کنندگان روی مسئله منازعه در افغانستان و راه کارهای حل منازعه در این کشور به بحث و گفت‌و‌گو می‌پردازند.

در کنفرانس گفت‌و‌گوهای امنیتی علاوه بر سیاست‌مداران و اندیشمندان افغانستان، نمایندگان بیش از ۱۶ کشور خارجی و پنج سازمان بین‌المللی نیز حضور دارند. نخستین دور گفت‌و‌گوهای امنیتی در سال ۲۰۱۳ برگزار شد و حالا انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان، که بانی و برگزار کننده این گفت‌و‌گوهاست هشتمین دور آن را برگزار می‌کند.

در این دور از گفت‌و‌گوها که با عنوان (حل و فصل منازعه افغانستان، راه‌حل و موانع) برگزار می‌شود، بررسی چهل سال جنگ در افغانستان، رابطه پاکستان و افغانستان، طالبان به‌عنوان یک جریان افراط‌گرای ایدئولوژیک، رقابت کشورهای بزرگ، به‌ویژه روسیه و آمریکا در افغانستان و بحث‌هایی از این دست، در برنامه آن وجود دارد. مسئولین انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان می‌گویند، جنگ و تداوم آن در افغانستان‌، بحران گسترده‌ای را ایجاد کرده است و این مسئله تاثیرات سوء بر روند تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و هویتی در افغانستان بر جا گذاشته است. 

به‌همین دلیل دور هشتم گفت‌و‌گوهای امنیتی به بحث منازعه در افغانستان اختصاص یافته است. در این دور از گفت‌و‌گوها همچنین دو تن از افراد گروه طالبان نیز شرکت کرده‌اند که در رابطه با جایگاه طالبان در حیات سیاسی افغانستان و آینده گفت‌و‌گوهای صلح به بحث خواهند پرداخت.

 چرا حل منازعه موضوع اصلی کنفرانس گفت‌و‌گوهای امنیتی شده است؟

جنگ در افغانستان دهه چهارم خود را هم سپری کرده است و وارد دهه پنجم می‌شود. در حدود ۴۱ سال جنگ در افغانستان حداقل دو نسل به طور کامل در آتش این جنگ سوخته‌اند. 

جنگ همچنین به شیرازه حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی افغانستان به شدت ضربه زده است. در هجده سال گذشته، تا حدی افق‌های روشن‌تری در جامعه افغانستان به وجود آمد که نوید آینده بهتری را می‌داد. اما به دلیل ضعف حکومت‌داری و نبود یک استراتژی منبعث از بستر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جنگ دوباره در ابعاد گسترده‌تر در افغانستان شعله ور شد. 

از چند سال پیش به این‌سو مسئله صلح و گفت‌و‌گوهایی که به صلح و ثبات منجر شود، دغدغه اساسی افغان‌ها بوده است. اما به دلیل این‌که بستر واقعی برای صلح در افغانستان ایجاد نشد، تلاش‌ها در این رابطه همچنان با شکست همراه بوده است‌. متاسفانه ذهنیتی که در افغانستان در رابطه با صلح به وجود آمده این است که صلح و ثبات را باید از بیرون به افغانستان آورد. 

به‌همین دلیل اکثریت گفت‌و‌گوهای صلح با میانجی‌گری کشورهای همسایه یا کشورهایی که به نحوی در افغانستان حضور و منافع دارند، صورت گرفته است. حتی ۹ دور گفت‌و‌گوهای صلح میان نمایندگان آمریکا و طالبان، بیشتر از این که برای افغانستان بوده باشد، نوعی تعامل میان آمریکا و طالبان را به نمایش می‌گذاشت. به‌همین دلیل این گفت‌و‌گو‌ها به سرانجام نرسید. 

واقعیت این است که تا زمانی که بستر مناسب داخلی برای گفت‌و‌گوهای صلح به وجود نیاید، امید برای ثبات در افغانستان عبث است. در اظهار نظرهایی که در روز اول کنفرانس گفت‌و‌گوهای امنیتی هرات مطرح شد، تمرکز اساسی روی این مسئله بود. حتی معتصم آغاجان، وزیر اقتصاد رژیم طالبان، که به نمایندگی از این گروه در کنفرانس گفت‌و‌گوهای امنیتی شرکت کرده بود، گفت که احتمال دارد طالبان تنها با دولت افغانستان آتش‌بس کند. 

او گفت که کشورهای منطقه به خاطر منافع خودشان از طالبان حمایت می‌کنند. اشاره تلویحی نماینده طالبان به این نکته بود که فقط گفت‌و‌گوهای مستقیم میان طالبان و دولت افغانستان می‌تواند راه‌گشای آینده توام با صلح و ثبات در افغانستان باشد. چیزی که نماینده اتحادیه اروپا نیز بر آن تاکید دارد. 

آقای رونالد کوبیا نماینده ویژه اتحادیه اروپا برای افغانستان، که در کنفرانس گفت‌و‌گوهای امنیتی سخنرانی کرد گفت: اتحادیه اروپا در راستای ایجاد زمینه گفت‌و‌گو میان دولت افغانستان و طالبان تلاش می‌کند. آقای کوبیا همچنین پیش شرط آغاز گفت‌و‌گوها میان طالبان و دولت افغانستان را آتش‌بس خوانده و گفت که آتش‌بس در این مرحله یک اولویت است.

کنفرانس گفت‌و‌گوهای امنیتی برای دو روز در شهر هرات تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار می‌شود. تعدادی از مقام‌های بلند پایه حکومت افغانستان نیز در این دور از گفت‌و‌گوها حضور دارند و به بیان دیدگاه‌های دولت افغانستان در رابطه با حل منازعه در افغانستان می‌پردازند.

این نوشته ابتدا در روزنامه ایندیپندنت فارسی در تاریخ جمعه، ۲۶ میزان/مهر ۱۳۹۸ منتشر شده است.

فریدون آژند روزنامه‌نگار.

پژوهشگران، متخصصین و دانشگاهیانی که علاقمند به نشر مقالات علمی خود در مورد مسائل استراتژیک افغانستان، منطقه و جهان در این صفحه می‌باشند، می‌توانند از طریق این ایمیل با ما در تماس شوند:opinions@aiss.af

این مقاله بازتاب دهندۀ دیدگاه‌های رسمی انستیتوت نمی‌باشد.